Fiisigisyahan sare oo reer Iiraan ah oo ku takhasusay nukliyeerka, Mohsen Fakhrizadeh, ayaa lagu dilay weerar gaadmo ah meel u dhow caasimada Iran ee Tehran, jimcihii.
Fakhrizadeh oo ay toogteen waxa ay Iran ugu yeertay “argagixisada” ayaa saarnaa gaarigiisa oo ku sugnaa Absard, oo ah xaafad ku taal bariga Tehran, markii dambe wuxuu u dhintay dhaawacyadiisa oo lagu tilmaamay “geeridii shahiidka” sida ay sheegtay wasaaradda arrimaha dibedda Iran.
Ma jirin cid dusha saaratay dilka Fakhrizadeh, oo muddo dheer ay ka shakiyeen sirdoonka reer galbeedka iyo Israa’iil inuu hogaaminayo barnaamijka nukliyeerka militariga ee dalka Iran illaa laga ogaaday horaantii sanadkii 2000.
Laakiin qaar ayaa farta ku fiiqay Israa’iil iyo Maraykanka in ay ka dambeeyeen dilkiisa, kaas oo ku hanjabaya inuu kordhin doono xiisadaha u dhexeeya Tehran iyo Washington maalmahii ugu dambeeya ee madaxtinimada Donald Trump.
Hadaba sidee adduunku uga falceliyey dilkii Fakhrizadeh:
Iiraan
Hogaamiyaha ugu sareeya ee Iran Ali Hosseini Khamenei ayaa sheegay in mudnaanta 1aad ee Iran dilka kadib ay tahay “ciqaabta dhabta ah ee dambiilayaashii iyo cidii amartay”, halka madaxweyne Hassan Rouhani uu ku eedeeyay Israel in ay ka dambeyso dilka.
“Mar labaad, gacmaha sharta ah ee isla-weynida islaamka ayaa lagu wasakheeyey dhiigga calooshood u shaqaystayaal gumeystaha Sahyuuniyadda,” ayuu Rouhani ku yiri hadal uu soo saaray.
Wasiirka Arimaha Dibada ee dalka Mohammad Javad Zarif ayaa sidoo kale Israel ku eedeeyay in ay qaaday weerarka.
Israa’iil
Wasiirka golaha dib u dejinta Isra’il Tzachi Hanegbi ayaa sheegay in uusan hayn “wax tilmaam ah” oo ah in ay ka dambeeyay dilkii Fakhrizadeh.
“Wax raad ah kuma hayo cidda sameysay. Maaha in bushimahaygu xiran yihiin sababta oo ah aniga ayaa masuul ka ah, runti wax raad ah ma lihi, ”Hanegbi, oo ah kalsoonida ra’iisul wasaaraha Benjamin Netanyahu, ayaa u sheegay N12’s Meet the Press.
Midowga Yurub
Hadal ka soo baxay afhayeenka Midowga Yurub ayaa loogu yeeray dilka Fakhrizadeh “fal dambiyeed” oo “ka hor imanaya mabda’a ixtiraamka xuquuqda aadanaha ee Midowga Yurub u taagan yahay”.
Waxay sidoo kale ku boorisay dhammaan dhinacyada in ay muujiyaan “deganaan iyo xakameyn ugu badnaan”.
“Waqtiyadan aan la hubin, waxaa ka muhiimsan sidii hore in dhammaan dhinacyada ay isdajiyaan oo ay xakameeyaan xaddiga ugu sarreeya si looga fogaado kor u qaadista oo aan cidna dan ugu jirin,” ayaa lagu yiri bayaanka.
Qadar
Wasiirka Arimaha Dibada ee Qadar Sheikh Mohammed bin Abdulrahman Al Thani ayaa cambaareeyay dilka mar uu khadka taleefanka kula xiriiray Zarif.
Wicitaanka taleefoonka, Sheikh Mohammed wuxuu yiri “talaabooyinka noocan oo kale ah waxay kaliya wax ka tarayaan shidaal badan oo dabka lagu shubo xilli gobolka iyo bulshada caalamku ay raadinayaan siyaabo lagu yareeyo xiisadda oo loogu noqdo miiska wadahadalka iyo diblomaasiyadda”. Sida ay QNA, wakaaladda wararka dowladda Qatar.
Wuxuu sidoo kale tacsi u diray Qatar dowladda iyo shacabka Iran wuxuuna ku baaqay is xakameyn.
Qaramada Midoobay
UN-ka ayaa cambaareeyay dilka Fakhrizadeh iyadoo ku boorisay xakameynta si looga fogaado “xiisadaha oo sii kordha”.
“Waxaan ku boorineynaa xakameyn iyo baahida loo qabo in laga fogaado ficil kasta oo horseedi kara xiisadaha ka sii kordhaya gobolka,” ayuu yiri afhayeen u hadlay Qaramada Midoobay. “Waxaan cambaareyneynaa dil kasta ama dil sharci darro ah.”
Suuriya
Wasiirka Arimaha Dibada ee Siiriya Faisal Mekdad ayaa ku eedeeyay Israel iyo “kuwa taageeray” in ay ka dambeeyeen dilkii Fakhrizadeh, ficil uu sheegay inuu sii hurin doono xiisado badan oo gobolka ka jira.
Mekdad oo ay soo xigtay warbaahinta dowladda isagoo u sheegaya ergeyga Iran ee Dimishiq in Syria ay ku kalsoon tahay Iran in ay wajihi doonto waxa uu ugu yeeray “fal argagixiso”.
Turkiga
Wasaaradda arrimaha dibadda ee Turkiga ayaa cambaareysay dilka Fakhrizadeh oo ay ku tilmaamtay “dil fool xun” waxayna ku baaqday in lala xisaabtamo kuwii ka dambeeyay weerarka.
Bayaan ay soo saartay Sabtidii, wasaaradda arrimaha dibedda ayaa sidoo kale ku boorrisay “dhammaan dhinacyada inay ku dhaqmaan ccaqli iyo is xakameyn”.
Afhayeenka baarlamaanka Turkiga ayaa dhanka kale ku tilmaamay kuwa masuulka ka ah dilka “argagixiso”.
“Dilkii saynisyahankii reer Iiraan wuxuu ahaa fal argagixiso. Haddii ay ku kacday sharci darro ama “sharci” urur ama gobol wax farqi ah ma lahan, “Mustafa Sentop ayaa ku yiri Twitter-ka.
Jarmalka
Jarmalka wuxuu ku baaqay deganaan wuxuuna yiri dhamaan dhinacyada waa in ay iska ilaaliyaan in ay qaadaan tillaabooyin kasta oo horseedi kara sii kordheysa.
“Waxaan ugu yeeraynaa dhamaan dhinacyada in ay ka fogaadaan in ay qaadaan wax talaabo ah oo horseedi kara xaalad cusub oo kacsan” taas oo “gabi ahaanba uma baahnin xilligan,” afhayeen u hadlay wasaarada arimaha dibada Jarmalka ayaa yiri.
Venezuela